Saas (Software as a Service) Projesi Geliştirirken Dikkat Edilmesi Gerekenler
SaaS yani software as a service (hizmet olarak yazılım) kısaca, ortak bir platform üzerinden n kadar kullanıcıya tek bir yazılımın kullandırılması ve paylaştırılmasıdır. Buradaki amaç, herkesin kullanabileceği bir ürün çıkartıp, bu ürünün maliyetini de birden fazla kullanan kişi - kurumlara paylaştırarak daha kolay gelir elde etmek ve kullanıcıların da ürüne daha kolay ulaşmasını sağlamaktır.
SaaS projelere örnek vermek gerekirse, Salesforce, Shopify, Slack, GitHub vb.
Global ölçekte bir proje geliştirirken development, lokalizasyon, marketing, gibi çok farklı konu başında dikkat edilmesi gereken durumlar bulunmaktadır. Bu yazıda kısaca bu konulardan bazılarına değinmeye çalışacağım.
Development
Bir SaaS proje ortaya çıkarırken en önem verilmesi gereken konuların başında gelir. Ürünün özellikler, kullanıcılacağı ülkeler, bağlanacağı servisler gibi tüm durumlar dikkate alınarak, ürünün analiz aşamasında bir yol haritası çıkarılmalıdır.
- Yazılım Dili — Framework
Günümüzde bir çok yazılım dili ve bu dillere ait binlerce framework bulunmaktadır. Projenizde geliştirmeye başlamadan önce projenizin ölçeğini ve özelliklerini düşünerek ona en uygun yazılım dilini seçmeniz gerekmektedir. Örneğin bir data analiz projesi yapacaksanız Python, büyük ölçekli bir finans projesi yapacaksanız Java, .NET gibi dillerin tercih edilmesi, proje büyüdükçe işinizi kolaylaştıracaktır.
Ayrıca seçtiğiniz dilde yaygın olan bir framework kullanarak kodun standartlaşmasını sağlayabilir, ayrıca personel ihtiyacı durumunda frameworke hakim birisi ile anlaşıp, çok hızlı projeye adapte olmasını sağlayabilirsiniz.
2. Veritabanı
Kullanılacak veritabanı en az yazılım dili kadar önem arz etmektedir. Projenizin ve projenizde yer alacak dataların önem, büyüklük, yapısına göre doğru veritabanı seçmek çok önemlidir. Tüm dünyada kullanılacak bir proje için yatayda çok hızlı büyüyen NoSQL veritabanları kullanılabileceği gibi, datanın çok önemli olduğu bir finans projesi hazırlayacaksanız Oracle gibi data güvenliği konusunda kurumsal destek de veren veritabanlarını tercih edebilirsiniz.
3. Sunucu — Cloud
Günümüzde Aws, Google Cloud, Azure gibi Cloud sistemleri projelerde çok fazla kullanılmakta ve hazır ürünler sunmaktadır. Ancak bu ürünlerin hepsinin diğerine göre üstün olduğu bazı alanlar bulunmaktadır. Cloud sistemlerdein hangisinin kullanılacağına karar verilirken, maliyet, sizin sisteminize uygunluk, çalıştığınız ülkeye yakın datacenter olup olması gibi yüzlerce sporuları cevaplayıp, en uygununu seçmeniz projeniz büyüdükçe sizin yararınıza olacaktır.
4. Veri Güvenliği
SaaS projeleri ortak bir ürünün çok fazla kişiye kullandırılacak şekilde dizayn edilmesinden dolayı, kapalı projelere göre veri güvenliği konusunda daha çok saldırıya açıktır. O yüzden projenin hem development hem de diğer tüm aşamalarında veri güvenliği çok fazla dikkate alınmalı, buna göre ürün-servisler hazırlanmalıdır.
Ayrıca veri güvenliği ile ilgili sertifikalar sağlanabilirse projenin güvenilirliği ve imajı açısından çok yararlı olacaktır. Örneğin bir ödeme-finans projeniz için PCI DSS sertifikası günümüzde ilk bakılan sertifikalardan birisidir. Ya da ISO 27001 sertifikası da ürününüze değer katacak, aynı zamanda dışarıdan denetleneceği için sizin de farketemediğiniz durumların ortaya çıkmasını sağlayacaktır.
5. Ölçeklendirme
Bir SaaS projesinin büyüme hızı, firmaya özel hazırlanan bir üründen daha hızlı olabilmektedir. Örneğin projeniz viral şekilde çok hızlı büyübileceği gibi marketing çalışmaları sonucunda da hesaplamadığınız oranda büyüyebilir. O yüzden projenin geliştirme aşamasından son kullanıcıya hizmet verildiği aşamaya kadar ölçeklendirilebilir şekilde planlanması gerekmektedir. Burada veritabanının büyütülmesi, sunucu altyapının ölçeklendirilmesi hatta personel ihtiyacının ölçeklendirilmesi planlanmalıdır. Her zaman bu gibi durumların ortaya çıkacağını varsayarak, bir ölçeklendirme planı hazırlanmalıdır.
Ölçeklendirme ile ilgili örnek vermem gerekirse daha önce çalıştığım bir projede, prime TV reklamı çıktığında bizim altyapımız cloud sistemi olmadığı için bizim beklentimizin 10 katı trafik geldiğinden proje en çok trafik kazanacağı anda ayakta kalamamış ve büyük kullanıcı kaybetmiştik. Bir varsayım yapmak yerine kendi kendisine büyüyebilecek bir cloud ürünü kullanılsaydı böyle bir sorun yaşamıyor olacaktır.
5. Ürünün Ana Özelliklerine Odaklanma
Bir ürün geliştirken, o ürün içerisinde kullanılan tüm teknolojileri ve altyapıları kendiniz hazırlayabilirsiniz. Bu teoride mümkün olacaktır ancak sizi ürünün kendisini ortaya çıkarma konusunda zorlayacaktır. O yüzden bir ürün geliştirirken bir özellik — tool ya da benzeri bir servisi kullanma durumunuz olduğunda, ürününüze de uyduğunda onu kullanmanız size ürünün ana hatlarına odaklanma konusunda büyük kolaylık sağlayacaktır.
Örneğin bugün büyük projelerin olmazsa olmazlarından olan kuyruk yönetiminde siz bir ürün ayağa kaldırmak ve onu yönetmek yerine AWS SQS gibi ürünleri kullanarak buraya ayıracağınız zamanı diğer kritik özelliklerde kullanabilirsiniz.
Lokalizasyon
Bir SaaS projesinde dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan birisi de lokalizasyon konusudur. Burada lokalizasyon deyince yapılması gereken sadece ürün — site’nin ilgili dillere çevrilmesi değildir.
Örneğin çalışılacak ülkelerin günlük hayatta üzerinde durduğu konular dikkate alınarak ürüne ait özelliklerin ilgili bölgelerde, o bölgeye özel hizmet verilmesi gerekebilir.
Ürüne ait ücretlerin ülkelerin alım gücüne göre belirlenmesi, ürününüzün ilgili ülkelerde daha çok kullanıcıya ulaşmasını sağlayacaktır. Örneğin bunun için Apple Store’un tier adını verdiği bir fiyatlama sistemi bulunmaktadır ve her ülkeye özel bir abonelik-ürün fiyatları satmaktadır. Bu durumda Amerika’da 9.99 USD olan bir ürünü Türkiye’de 49.99 TRY’ye satarak türk kullanıcıların daha kolay ürüne ulaşmasını sağlamaktadır.
https://warehouse.leapmotion.com/price_tiers adresinden güncel Apple Store tier listesine ulaşabilirsiniz.
Örneğin ödeme işi yapan bir proje yaptığınızı düşünelim. Dünyada bir çok ülkede kredi kartı kullanımı çok yüksek olduğu gibi, bazı ülkelerde kart kullanımı neredeyse yok ancak onun yerine mobil cüzdan, mobil uygulama gibi farklı ödeme kanalları kullanılabilmektedir. Sizin, bu tür durumlarda her ülkenin klullandığı altyapıya uyum sağlayacak bir ürün hazırlamanız gerekmektedir.
Bir başka örnek vermek gerekirse, Ukraynaca ve Rusça dilleri birbirisi ile çok benzer kelime ve yapıdan oluşmaktadır. Ancak Ukrayna’da Rusça bir site ile hizmet vermek size müşteri kazandırmak yerine, varolan müşterilerinizi de kaybettirebilir.
Son örnek vermek gerekirse dünyada data güvenliği çok önemli bir hale gelmektedir. Bu konu ile ilgili her ülkenin kendi kanunları olabileceği gibi Avrupa Birliği ülkelerinin GDPR dedikleri data koruma kuralları vardır. Siz, projenizi tüm dünyada hizmete açacaksanız, çalışacağınız tüm ülkelerin yasalarına uyacak bir altyapı hazırlamanız gerekecektir.
Marketing
Bir proje ne kadar iyi olursa olsun düzgün bir marketing stratejisi ile tanıtılmadan başarıya ulaşması çok zordur. Ben bu yazıda ilk çıkış anındaki pazarlama stratejisinden çok ürün kullanıma sunulduktan sonraki ve development anındaki marketing konularına değineceğim.
Birinci öncelik olarak proje bir ülkede hizmet veriyorsa projenin sunduklarına göre o ülkeye ait dilde hizmet vermesi önemlidir. Aynı şekilde kullanıcıların oldukları ülke, dile göre tüm marketing çalışmalarının planlanması gerekmektedir.
Mailing : Eğer mail ile marketing yapıyorsanız, ya da ürün içindeki özelliklerden sonra mail gönderimi yapıyorsanız, hedeflediğiniz bölge-ülke’ye en uygun dili kullanarak, o dilde mail gönderimi yapmanız dönüşüm oranlarını artıracaktır. Ayrıca gönderilecek maillerde ürünün ilgili bölgede öne çıkan, diğer ürünlerde ayıcan özellikleri vurgulanmalıdır.
Mailing konularında ülkelerin saatlerine göre gönderim işlemi yapılabilir. Örneğin Türkiye saati ile 10:00 ‘da New York kullanıcılarına gönderdiğiniz mail oradaki kullanıcıların Inbox’larına gece saat 03:00'de düşecektir ve açma oranı ciddi oranda düşecektir.
Ya da Almanya ile ilgili bir ürün — hizmet ile ilgili bir maili Çin kullanıcılarına atmak pozitif etki yaratmayacağı gibi kullanıcı kaybetmenize bile neden olabilecektir.
Doğru Mecra Seçimi: Bir tanıtım kampanyası yapılacağında, yapılacak bölgeye en uygun mecra seçilmelidir. Örneğin bazı ülkelerde TV reklamları çok büyük etkiler yaratabileceği gibi, bazı ülkelerde sosyal medya platformlaerı, bazılarında ise gazete-dergi reklamları daha büyük etki yaratabilmektedir.
Buraya kadar okuduğunuz için teşekkür ederim.
Bu yazı ya da herhangi bir durum ile bana ulaşmak için beytullah.gurpinar[at]gmail.com
Linkedin: https://www.linkedin.com/in/beytullah/
Twitter: https://twitter.com/beytullah
