Dijital İletişimde Gizlilik Ne Kadar Mümkün? Ne Kadar Önemli?
Son günlerde WhatsApp tarafından uygulamayı kullanmak için zorunlu tutulan sözleşme gündemde. Sözleşme nedeniyle WhatsApp uygulamasını bırakıp Telegram, Signal, Bip gibi farklı uygulamalara geçen insan sayısı azımsanamayacak kadar çok. Ancak bu geçiş süreci de insanlarımızın daha önceki dönemlerde verdiği bir sürü psikolojisi ya da çevre baskısı ile oluşan tepkilerden farksız.
İşin özüne girersek bu uygulamalar çıkış anında kar amaçlı çıkmasa da, kullanıcı sayısına bağlı olarak artan maliyetler ile ya da uygulamayı satın alan firmanın uygulamayı çıkış fikrinden uzaklaştırarak tamamen kar amaçlı kullanmaya başlamasıyla ana fikirler değişmektedir. (Örn: WhatsApp) Aslında burada yıllardır insanımızın anlamak istemediği bir kural var
Bir ürüne para ödemiyorsanız, ürün sizsiniz demektir!
WhatsApp Ne Yapmak, Nereye Varmak İstemektedir?
Bu fikirle yola çıkarsak, burada sizin ürün olarak ne işe yaradığınız önemlidir. WhatsApp özelinden başlarsak, WhatsApp, Facebook ve Instagram üzerinden sizin hareketlerinizi, beğenilerinizi, ilgi alanlarınızı takip ederek size, sizimn ilginizi çekebilecek reklamlar sunar. Böylece siz, ilginizi çeken reklam üzerinden ilgili hedefi gerçekleştirirseniz sizi o segment içerisinde sınıflandırarak size sürekli birşeyler satmaya, indirmeye, beğenmeye vb. yönlendirir. WhatsApp’ın aslında kullanmak istediği data (benim tahminime göre) metin mesajlarınızdan çok video ve resimlerinizi analiz ederek sizi sınıflandırma ve size bu sınıf içerisinde reklamlar göstermektir. Çünkü Google, Facebook gibi platformların en büyük geliri kullanıcılarına doğru reklamlar göstererek satışa yönlendirmektedir.
Ayrıca WhatsApp’ın sizin datalarınızı analiz ederek sizi reklam ağlarında sınıflandırması (etik olmasa bile) tüm reklam platformlarının yaptığı bir iştir. Örneğin cebinizdeki android telefonlar ile Google sizi adım adım takip etmektedir. Sizin Instagram kendi isteğinizle paylaştığınız görseller üzerinden Facebook sizin ne sevdiğinizi, nerelere gittiğinizi, ilgi alanlarınızı vb milyonlarda datanızı sizin kendi verdiğiniz bilgileri üzerinden analiz edebilmektedir.
WhatsApp’ın burada yapmaya çalıştığı aslında yeni çıkacak kullanıcı yasalarından önce, zaten daha önce kullandığı dataları yasal zemine bağlamak ve kendisini gelmekte olan cezalardan yasal olarak korumaya çalışmaktadır. O yüzden insanların şehrine atom bombası düşmüş gibi, kavimler göçüne benzer şeklide başka platformlara geçmesinin yukarıdaki portakal protestosundan bir farkı yoktur. (Bu tamamen benim şahsi fikrimdir. )
Diyelim Telegram’a Geçtiniz. Orası Çok Mu Güvenli?
İnsanların alışkanlıklarını değiştirmekten çok korktuğu için WhatsApp benzerliğinden dolayı ilk geçtiği uygulama Telegram oldu.Yaklaşık 5 yıldır düzenli olarak Telegram kullanıcı olarak diyebileceğim, keşke insanoğlu bu saçma nedenlerle değil, gerçekten daha kullanışlı olduğu için daha önceleri Telegram’a geçmeleri olurdu.
Ancak yukarıda dediğim gibi “Bir ürüne para ödemiyorsanız, ürün sizsiniz demektir!” sözü burada da geçerli. Telegram’ın bilinen bir gelir modeli yok. Artan kullanıcı sayısı ve buna bağlı maliyetleri nasıl karşıladığı da büyük soru işareti. Bunu kurucusunun tamamen özgür dünya için karşıladığını düşünenler de az değil ancak bu bence saflıktan başka birşey değil. Ancak tabi WhatsApp kadar tüm datanızı analiz edip size reklamlar sunmuyor. Ancak bu sizin datalarınızı bir gizli servise açmayacağı anlamına da gelmiyor.
Bir Diğer Popüler Olan Uygulama : Signal
Açıkçası hiç kullanmamıştım. İndirip test ettim ve beğenmeden hemen sildim. O yüzden yorum yapmayacağım. Tek bildiğim cihazdan cihaza şifreleme yaptığı ve kurucusunun WhatsApp’ın ilk kurucusu olması. Şahsi görüşüm kullanımı normal kullanıcılar için çok zor.
Tabi portakal protestosunun bir benzeri de burada gerçekleşiyor. Her olayda olduğu gibi insanlar hemen tüm yabancı platformları protesto ederek, yerli ve milli uygulamalara geçmeye başladı. Ancak buradaki soru işaretleri Whatsapp sözleşmesinden daha büyük. Ancak insanımız, kavimler göçü gibi kalabalığa kapılmayı çok seviyor.
Yerli uygulamalardaki en büyük sorun bence, WhatsApp, Telegram gibi uygulamalarda uygulamayı kullanan 500 milyon’da 1 hesap iken, bu uygulamaları kullandığınızda 10 milyonda 1 kullanıcı olacaksınız. Bu durumda sizin belirli algoritmalara girmeniz diğer uygulamalardan çok daha kolay olacak. Uygulama değiştirmedeki probleminiz gizlilik ise, bu uygulamalarda aslında boğadan saklanmak için kırmızı çarşafla üstünüzü kapatmak gibi olacak. Saklanmanızdaki esas grubun diğer etki alanına girebilirsiniz. (Burada çok detay vermek istemiyorum :) )
Sonsöz
Çok gizli yazışmalarınız varsa, kaçakcılık yapıyorsanız ya da Pablo Escobar gibi işler yapıyorsanız size önerim hemen elinizdeki telefonları yok edip bir uydu telefonu almanız :) Onun haricinde günümüz teknolojilerinde izlenmemeniz, takip edilmemeniz, reklam için bir gruba sokulmamanı imkansız. iPhone kullanıp icloud hesabına resim eklemeyen var mı mi mesela?
Uzun uzun yazdığım nedenlerden dolayıdır ki ben eş, dost, akraba ile goygoy yaparken WhatsApp, arkadaşlarla iş, siyaset, eleştiri falan konuşurken Telegram kullanmaya devam edeceğiz. Daha karanlık işlere girmeyi düşünürsem bir uydu telsizi alırım. Şu an en karanlık işim gece yarıları kod yazmak :)
Buraya kadar okuduğunuz için teşekkür ederim.
Bu yazı ya da herhangi bir durum ile bana ulaşmak için beytullah.gurpinar[at]gmail.com
