2023 Yılı FinTech Sektörü İçin Nasıl Geçti? 2024'de Bizi Neler Bekliyor?
Bir yıl daha neredeyse sona eriyor. 2023, tıpkı diğer sektörlerde olduğu gibi FinTech sektörü için de oldukça dalgalı bir geçiş yaşadı. Bu yazıda, 2023'te meydana gelen gelişmeleri ve 2024'te olası olayları kısaca ele almaya çalışacağım. Öncelikle, 2022'ye girerken yazdığım ‘2022 Yılı FinTech Sektörü İçin Nasıl Geçti? 2023’te Bizi Neler Bekliyor?’ başlıklı yazımı okuyarak geçmişi hatırlayabilirsiniz :)
Açık Bankacılık (Open Banking)
Açık bankacılık ürünleri oldukça yaygınlaştı. Artık tüm bankalar diğer bankalardaki hesaplarınızı yönetmeyi destekliyor. Bu sayede tüm bankaların uygulamalarını teker teker gezmek yerine bir uygulamadan tüm hesaplarınızı yönetebiliyorsunuz.
2024 yılında Açık Bankacılık servisleri kullanarak sadece bankaların değil özel şirketlerin de ürünler ortaya çıkaracağını düşünüyorum. Bu ürünler sayesinde hesap takibi, finans yönetimi ya da yatırımların daha yönetilebilir olması sağlanabilir. Ayrıca ChatGPT, OpenAI gibi servislerle yatırım ve para yönetimi gibi hizmetler daha da otonom hale getirilebilir.
Şubesiz (Dijital) Bankacılık
2022 yılı yazımda da belirttiğim gibi şubesiz bankacılık servisleri 2023 yılında da artarak hizmet vermeye devam ediyor. Artık bankalara bağlı olmaksızın bu servisler üzerinden finansal hizmet almak çok daha kolay ve ucuz.
2024 yılında bu servisler artmaya devam edecektir. Hatta bankalar bile artık geleceği buna göre kurgulamaya başladı. Enpara ile başlayan şubesiz bankacılığa, diğer bankalar da kendi ürünleri ile hızlıca adapte olmaya çalışıyor.
Şubesiz bankacılık servislerinin artmasının negatif yönü, geleneksel bankaların artık şube açmak yerine şubelerini kapatmaya başlaması olacaktır. Bu durum banka çalışanları için olumsuz sonuçlar doğurabilir.
Paya Dayalı Kitle Fonlama Platformu
2023 yılının en önemli olayların birisi de paya dayalı kitleme fonlama sağlayan servislerin artması oldu. Nedir bu kitlesel fonlama dersek:
Paya dayalı kitle fonlama nedir?
Paya dayalı kitlesel fonlama ile birlikte bir projenin finansmanı, birçok insanın küçük miktarlarda katkıda bulunmasıyla sağlanabiliyor. Ayrıca tüm bu süreçler SPK lisanslı platformlar aracılığıyla internet üzerinden gerçekleştirilebiliyor.
Yatırım süreçleri
Bu sayede girişimler ihtiyacı olan yatırımı binlerce kişiden toplayarak tamamlayabiliyor. Kitle fonlama platformları üzerinden yatırım yapan kişiler, girişimlere ve projelere 1 TL katkıda bulunarak bile ortak olabiliyor.
Yatırım turuna çıkan girişimler, aldıkları yatırım karşılığında şirket hisselerini önceden belirlenen oranda yatırımcılarına devrediyor.
Kitle fonlama platformları üzerinden girişimciler projelerine daha kolay finansman bulabiliyor. Böylece fikri daha hızlı ürüne dönüştürme konusunda elleri güçleniyor.
Ancak burada yatırımcılar için risk daha büyük görünüyor. Çünkü fonlanan projelerin çoğu henüz fikir aşamasında ya da ürün aşamasının başında. Bu nedenle yaptığı yatırımın geri dönme riski, diğer yatırım ürünlerine göre daha riskli görünüyor.
2024 yılı içerisinde kitlesel fonlama platformlarının daha da artacağını ve bu platformlardan yatırım toplayan projelerin de artacağını düşünüyorum. Ancak gördüğüm kadarıyla bu platformlardan yatırım toplayan projelerin çoğunun kısa sürede yok olup gideceğini ve buraya yapılan yatırımların çöp olacağını düşünüyorum. Bu şekilde, servisler maalesef bizim ülke gerçeklerimizle uyuşmuyor. Bu durum hem yatırım arayanlar hem de yatırım yapanlar için geçerli, maalesef.”
Yapay Zeka
OpenAI’nin ChatGPT ürünü, dünyayı değiştirmeye devam ediyor. Finans sektörü de bu değişimi çok hızlı yaşayan sektörlerden biri. ChatGPT ile chatbotlar artık daha akıllı hale geldi. Bu sayede, mobil uygulamalara eklenen sanal asistanlar aracılığıyla birçok işi çağrı merkezine ya da şubeye gitmeden gerçekleştirebilirsiniz. Şu an destek vermiyor olsa da yeni yılda ChatGPT’nin yatırım tavsiyesi vermeyeceğini söyleyemeyiz. Son kullanıcılar için olmasa bile büyük yatırımcılar, bu servis aracılığıyla yatırım yapacakları alanları yönetebilirler
Yine yapay zeka kullanımıyla, fraud ürünleri sil baştan değişiyor. Eskiden rule-based çalışan fraud servisleri yerini canlı şekilde yaşayan, kendi kendini geliştiren ve daha doğru ve hızlı kararlar veren yapay zeka modellerine bırakıyor.
İlginizi çekerse Cybersource tarafından hazırlanan global fraud raporlarına buradan erişebilirsiniz
Ödeme Sistemlerinin Millileşmesi
Rusya-Ukrayna savaşıyla dünya, global ödeme sistemlerinin bile bir gecede destek vermeyi bırakabileceğini gördü. Visa-Mastercard ambargosuyla bu kartlara ait Rus kullanıcıları tüm dünyadan soyutlandı. Bu durum finans sektöründe farklı soruları da beraberinde getirdi. Bu durum bizim ülkemizin de başına gelirse ne olur?
Rusya savaş başlamadan önce devreye aldığı MIR ödeme sistemi ile bu durumu kısa sürede çözdü. Visa ve Mastercard, Rusya içinde yerel olarak hizmet vermeye devam ederken dünya genelindeki işlemler için de MIR sistemini kullanmaya başladı.
Ancak yaşanan bu durum, Visa, Mastercard gibi büyük kredi kartı ağlarının ve Swift gibi global ödeme ağının güvenilirliğini sorgulatmaya yetti. Ülkeler, bu nedenle kendi özel milli ödeme sistemlerini devreye almaya başladı
Ülkemiz de TROY ödeme sistemi ile MIR gibi kendi kart ağını oluşturdu ve bunu teşvik etmeye çalışıyor. Bankalar, TROY destekli kredi kartları ve banka kartlarını yaygınlaştırmaya çalışıyor.
Umarım ihtiyaç olmaz, ama Rusya’ya olan benzer bir durum bizim de başımıza gelirse, bu sistemin işe yarayıp yaramadığını test edeceğiz.
Kredi Kartlarının Yerini Mobil Cüzdanlara Bırakması
Akıllı telefonların hayatımızın bir parçası haline gelmesiyle birlikte finans sektörü de hızla dijitalleşmeye başladı. Uzun yıllardır en çok kullandığımız kredi kartları ya da banka kartları artık hayatımızdan çıkmaya çok yakın.
Google Pay, Apple Pay, WeChat Pay gibi global ya da yerel mobil cüzdanlar, kredi kartlarının yerini almaya başladı. Çin, Güney Kore, Endonezya gibi Asya ülkelerinde nakit para ve kredi kartı kullanımı neredeyse sıfırlandı. Ödemelerin çoğu mobil cüzdanlar üzerinden yapılıyor. Örneğin, Endonezya’da kredi kartı kullanımı neredeyse hiç yok denecek kadar az. Bu nedenle bu gibi ülkelerde ödemelerin büyük bir kısmı banka havalesi ya da mobil cüzdanlar üzerinden gerçekleşiyor.
Ülkemizde de mobil cüzdan destekli ödeme yöntemleri bulunmakta. Ancak diğer ülkelere kıyasla bu alanda geri kaldığımızı söyleyebiliriz. 2024 yılında bu alanda ülkemizde daha gelişmiş servislerin ortaya çıkmasını umut ediyorum. Türkiye’de bu alanda büyük bir eksiklik olduğunu düşünüyorum. İlgilenenler için Boku tarafından hazırlanan Asya ülkelerinin mobil cüzdan kullanımına ilişkin rapora buradan ulaşabilirsiniz.
Kara Haberler
Artık daha ne olabilir diye düşünürken ülkemiz, ne yazık ki, bizi hiç şaşırtmıyor ve daha kötü olayları yaşatıyor. Biraz da kara haberlere bakalım.
PayPal
PayPal hâlâ ülkemizde yasaklı. Ülkemizde, dünyada yasak olan her türlü para aklama yöntemi serbestken, PayPal ile ödeme almak yasaklanmış durumda. 2024 yılında bu durumun açılacağını pek sanmıyorum.”
Wise
Wise, PayPal gibi yasaklanmamış olsa da ülkemize destek vermeyi büyük ölçüde durdurdu. Bu nedenle artık yurt dışından para almak ya da yurt dışına para göndermek daha maliyetli ve zor hale geldi.
Benim Açımdan 2023
Teknasyon’da 5. yılımı tamamladım. Teknasyon’da geliştirdiğimiz Zotlo ürünüyle bu yıl da milyonlarca kişinin sorunsuz ve hızlı ödeme yapmasını sağladık.
Bu sene Zotlo ile 192 farklı ülkeden insanların ödeme deneyimine ortak olduk, neredeyse dünyadaki tüm ülkelerden tahsilat yaptık.
Her ay milyonlarca kullanıcının abonelik ödemelerini Zotlo aracılığıyla yönettik ve yönetmeye devam ediyoruz.
Fraud servislerimizle milyonlarca riskli işlemi engelledik. Her farklı durumda, fraud servisimizdeki kuralları daha da iyileştirdik.
Mobil cüzdanlar ve Telekom servisleri aracılığıyla abonelik satın almalarını desteklemeye başladık
Buraya kadar okuduğunuz için çok teşekkür ederim. Umarım 2023 yılı sizin için tam istediğiniz şekilde geçmiştir. Yeni yılın da istediğiniz gibi geçmesini temenni ederim.
Bu yazı ya da herhangi bir durum ile bana ulaşmak için beytullah.gurpinar[at]gmail.com
Linkedin: https://www.linkedin.com/in/beytullah/
Twitter: https://twitter.com/beytullah
